पोळा -
बलिवर्द या संस्कृत शब्दापासून बैल हा शब्द निर्माण झाला.
ऋषभ,नंदी, बसब,गोपुत्र, कृषिमित्र, शिववाहन या नावाने ज्ञात असलेला बैल प्रत्येक गावातील शिवमंदिरात असतो.
या दिवशी शेतकरी बैलाला नदीवर नेऊन आंघोळ घालून, अलंकार घालून मिरवणूक काढतात.
घरी आल्यावर पूजा करून पुरणपोळी खाऊ घालतात.
या दिवशी बैलाला काम करू दिले जात नाही.
महाराष्ट्रात श्रावण व भाद्रपद अमावस्येला तर, श्रावण वद्य ||४|| ला गुजरातमध्ये आणि श्रावण वद्य ||८|| ला बंगालमध्ये हा उत्सव संपन्न करतात.
गुजरातमध्ये 'बहुल', दक्षिण हिंदुस्थानात 'पोंगल' (संक्रांतीच्या दिवशी हा उत्सव संपन्न करतात.)
कोकणात 'बेंदूर' या नावाने ओळखला जाणारा हा सण आषाढ शुद्ध||१३||, कार्तिक शुद्ध ||१|| व मार्गशीर्ष ||१|| या दिवशी संपन्न करतात.
मातृदिन - बंदीगृहात असलेल्या देवकीने गोकुळात यशोदेकडे राहणाऱ्या गोपालकृष्णाच्या सौख्यासाठी हे व्रत केले होते. तेव्हापासून आपल्या मुलाच्या सौख्यासाठी प्रत्येक माता हे व्रत करते. या दिवशी आई आपल्या मुलाला मागे उभे क रून मुलाच्या डोक्यावर अक्षता टाकून अतीत कोण?' असे विचारते, तेव्हा 'अतीत मी आहे' असे मुलाने म्हटल्यावर, आई पुरणाच्या पुऱ्या, घवल्याची खीर व निरंजनासहित ते वाण आपल्या मुलाला देते.
या दिवशी आईला नवीन वस्त्र देऊन तिचा सन्मान करण्याची प्रथा आहे.
पिठोरी अमावस्या - मूल होत नसलेल्या व झालेले मूल जिवंत राहावे, म्हणून अशा महिला हे व्रत करतात.
नदीवर जाऊन अप्सरा व आपल्या घरातील ६४ योगीनींच्या चित्राची पूजा करून, खीरपुरीचा नैवेद्य दाखवून हे व्रत संपन्न करतात.
टिप्पण्या
टिप्पणी पोस्ट करा